In verschillende keren wordt dikwijls hetzelfde geluid herhaald. (u) Dit gebeurt, omdat er meerdere geluidweerkaatsende objecten aanwezig zijn, die op verschillende afstanden van de geluidsbron geplaatst zijn; of ook uit de herhaalde weerkaatsing, die ontstaat door lichamen die aan weerskanten tegenover elkaar geplaatst zijn en het geluid tussen hen in weerkaatsen.

Ik heb een driestemmige echo geobserveerd in de zilvermijnen bij de stad Kuttenberg van bovengenoemd Boheems rijk [Kutná Hora, Tsjechië], die 3 syllaben driemaal met onderscheiding herhaalde.

In een kleine ruimte, wegens de geringe tijd die het geluid nodig heeft om te weerkaatsen, wordt de echo niet gehoord; omdat dan het eerste geluid in de herhaling zo samensmelt, dat het van de echo geenszins kan worden onderscheiden. Maar het geluid wordt tegelijk, op hetzelfd moment gehoord, hierdoor verschijnt het geluid met bijna dubbele sterkte en deze versterkte intensiteit noemen wij musici resonantie.

Nadat ik dit weinige over het geluid voorop heb gesteld, waarbij ik veel uit vergeetachtigheid, en nog meer uit onwetendheid achterwege heb gelaten, ga ik nu over op de beschrijving van mijn nieuwe instrument.

1. Een sterke ijzeren sleutel, vastgemaakt in een houten plank, brengt, wanneer de sleutel wordt gestreken met de strijkstok waarvan de haren met hars goed zijn ruwgemaakt,

(u) W.J. 's Gravesand, Physices elementa mathematica. Leiden, 1720-21. Lib. IV, cap. VIII, nr. 2379. (p. 69)

een zacht ‘en stomp’ geluid voort dat toch zeer lieflijk is voor de oren.

2. Als bovengenoemde plank gevoegd wordt op een zeker muziek instrument bijvoorbeeld een clavecimbel, een clavichord, een grote of kleine viola da gamba enz.; en wanneer de sleutel met de strijkstok wordt gestreken, dan groeit de intensiteit van de toon zo, dat je bijna zou geloven de menselijke stem te horen, en het geluid zal in de macht van de componerende kunstenaar zijn, die het geluid kan laten toenemen en laten vieren, al naar gelang immers hij de strijkstok meer of minder sterk op de sleutel drukt; van die matiging hangt het grootste deel van de lieflijkheid van het geluid van alle instrumenten af.

3. Aangezien echter de langere sleutel in de gegeven tijd een kleiner aantal vibraties bewerkt dan een kleinere of kortere, dan blijkt uit paragraaf 8 dat, naarmate de sleutel groter of langer is, het geluid dat hij voortbrengt des te lager is, en omgekeerd zullen kleinere sleutels, of sleutels die dieper in de plank geslagen zijn een hoger geluid geven.

En zo wordt de wijze van samenklinken van dit instrument door slagen met de hamer tot stand gebracht; ik heb geobserveerd dat toch niet alle sleutels gelijk geschikt zullen zijn om goede en heldere tonen aan te ontlokken, want er zijn zekeren van hen, die verschillende tonen voortbrengen al naar gelang immers zij op verschillende plaatsen met de strijkstok worden gestreken.